Baie gekkehuis en Um(q)ombothi drinken

8 en 9 maart


De overige 3 J's spreken er schande van dat ik de fans zo lang laat wachten op een nieuwe episode. Mocht u als lezer ook al dagenlang tevergeefs uw mailbox hebben zitten vernieuwen, bied ik hierbij mijn welgemeende excuses aan. Ons programma is sinds aankomst in Kaapstad zoals dat heet 'action-packed' geweest, met weinig tijd voor stukjes tikken!

Graag neem ik u mee terug naar afgelopen dinsdagmorgen. Wij bevonden ons nog buiten de hectiek van het Kaapstadse, in een ruraal gelegen Guest Farm nabij Heidelberg. (Niet te verwarren met het Heidelberg van ze Germans.) Met het ochtendkrieken werden wij gewekt voor een farm tour over de landerijen van ons gastheer Nils. Een zich wat autoritair gedragende kerel van eind 40, die achterop z'n pick-uptruck twee knechten (Frenkie en Mgambo) en twee goed afgerichte bordercollies meevoerde. Plus aan de trekhaak een trailer met een dozijn toeristen. Nils bezat een slordige 2000 schapen, en een zeer uitgestrekt grondgebied verdeeld in kavels. Aan ruimte geen gebrek. Die ochtend werden de schapen bijgevoederd met krachtvoer. Bij het betreden van een stukje grond werd het hek geopend door Frenkie of Mgambo, die vervolgens niet de moeite deden dat hek weer te sluiten. Schapen zijn keurige kuddedieren met instinctief vluchtgedrag, dus blijven altijd bij elkaar en laten zich gedwee de gewenste richting uit jagen door bordercollies of pick-uptrucks. Of dat nu richting de voederplek is of rechtstreeks het laadruim in van de vrachtwagen naar de slachterij, maakt niet zo veel uit. Pas bij het verlaten van de wei werd het hek weer achter ons gesloten. Daarnaast zijn vrouwtjesschapen waardevoller dan mannetjes, die kunnen nieuwe lammeren werpen. Voor het bezwangeren van 40 ooien is slechts 1 ram nodig. Ook voor de wolproductie worden dus enkel de ooien gehouden. Alle schapenwijsheidjes worden ons door Nils in het Zuid-Afrikaans uitgelegd. We moeten goed de oren spitsen maar het is grotendeels verstaanbaar.

Bij terugkomst worden onze knorrende magen verwend op een uitgebreid ontbijt. Struisvogelomelet op home made bread, en verder wel 15 soorten jam en 8 soorten kaas om uit te kiezen. Kort daarna zetten we koers richting Kaapstad. Onderweg passeren we beroemde wijngebieden. We zien o.a. de Robertson Winery, waar we eerder deze vakantie al enkele zeer smakelijke wijnen van geproefd hebben. Qua landschap zien we niet meteen terug waarom de reisgidsen zo hoog opgeven over deze streek. Wel spectaculair is de Franschhoekpas, met de juiste vergezichten en ruige hellingen. Keurige weg overigens.

Kaapstad dan. Hoogtepunten zijn de Tafelberg, Robbeneiland, een bezoek aan een township, het Waterfront voor lekker dineren, en een uitstapje naar Kaap de Goede Hoop. We hebben 4 dagen de tijd, ben benieuwd of dat allemaal past. De dinsdag is grotendeels om als we aankomen, dus we beperken ons tot een etentje aan het Waterfront. Het is gelijk duidelijk dat het daar gebeurt, het is er erg levendig. Helaas waait het wel hard vandaag en worden we gedwongen binnen te eten(!). Ik heb krokodillencarpaccio en een stoofschoteltje Denningsvleis (jawel, lamsvlees). Smullen!

Op woensdag rijden we de Tafelberg op tot aan het kabelbaanstation. De kabelbaan is twee dagen dicht geweest vanwege de harde wind, maar vandaag zijn de weersomstandigheden uitstekend. Wat blijkt? Elke toerist in Kaapstad heeft bedacht dat - gezien de windstilte vandaag - dit een uitgelezen moment was voor een bezoekje aan de Tafelberg. Overal rijden bussen af en aan, er is amper een parkeerplek te krijgen tot een kilometer onder de top, en als we in de rij voor de kaartverkoop willen aansluiten, blijkt die rij zich aan de andere kant van de weg nog zo'n 200 meter uit te strekken. Wachttijd naar schatting 3 uur. In een auto zit een man chagrijnig in z'n telefoon te tetteren 'Et is een baie gekkehuis hier, we gaan dit nie doen nie, ek kom weer na benede, verstaan jy?!'
Goed plan, meneer, wij beginnen er ook niet aan. Het uitzicht over de stad is van waar we staan al zeer de moeite waard. We rijden naar de Signal Hill vanwaar we Robbeneiland goed zien liggen.

's Middags staat een bezoek aan het Township Langa gepland. Dit is een georganiseerde trip, met een lokale gids. Deels in een busje en deels te voet. Townships zijn wijken waar enkel zwarte mensen wonen. Als je oppervlakkig kijkt, zou je kunnen denken dat het krottenwijken zijn, maar de overheid doet veel om mensen hier betere woningen te bieden. Er wordt veel geld geïnvesteerd in sociale woningbouw, de overheid zet stenen woningen neer met toegang tot elektriciteit en schoon drinkwater. De huur is erg laag, 275 rand of 15€ per maand. Er zijn zelfs gratis woningen voor mensen die ook dit niet kunnen betalen. Denk overigens niet dat zo'n woning veel voorstelt, men deelt pakweg 25m2 met een gezin van 10 man. Veel mensen staan nog op een wachtlijst voor een sociale huurwoning en leven in afwachting daarvan aan de rand van de township nog steeds in krotwoningen. Scholen zijn gratis, net als medische hulp. Wat ons opvalt is dat overal in de straten afval verspreid ligt. Het zit blijkbaar niet in de mindset om dit te verzamelen en op te ruimen.

We mogen in het huisje van onze gids binnen kijken. Haar gezin bestaat uit 10 mensen, zij (23 jaar) en haar broer hebben werk en voorzien in de inkomsten, 4 kinderen gaan nog naar school en de andere 4 gezinsleden zijn werkeloos. Het huisje is piepklein, 's avonds worden matrasjes op de vloer uitgerold. Jeannette is attent en weet net op tijd te waarschuwen voor de vitrage die boven de pan op het vuur lichtjes begint te smeulen...

In een schooltje worden we door de kinderen onthaald met liedjes en dans. Erg schattig! Er is een plaatselijke pub waar een bepaalde biersoort gebrouwen wordt: Um(q)ombothi, dat zeer apart uitgesproken wordt met een klakken van de tong bij de (q). Het is een Xsosha woord. Onze gids vertelt dat het bier een belangrijke status heeft binnen de gemeenschap en het belangrijk is dat er altijd een paar mensen in de pub aanwezig zijn om het bier te drinken en zodoende van voldoende respect te betuigen. Je moet er maar op komen! Het Um(q)ombothi is overigens niet erg smakelijk: het is zuur en warm.

Onze gids vertelt dat de leefomstandigheden in de townships sterk verbeterd zijn sinds afschaffing van de apartheid, maar de bevolking nog steeds te kampen heeft met grote sociale problemen. De hoge werkloosheid (50% en 70% onder jongeren) zorgt dat mensen niet vooruit komen. Andersom zijn er ook weinig jongeren uit dit milieu met een geschikte opleiding: veel jongeren maken hun school niet af, er vindt veel drugsgebruik plaats, tienerzwangerschappen komen vaak voor of ze kiezen domweg niet de opleidingen waar behoefte aan is. Dit verhaal horend heeft men nog een lange weg te gaan... Wij vonden het een zeer indrukwekkende middag, dit zet weer eens in perspectief hoe goed wij het in Nederland getroffen hebben!

Jelle